Wat is een conflict?

De letterlijke betekenis van conflict is ‘botsing/strijd/meningsverschil’. Het is een botsing tussen mensen en hun waarheden. Meestal zijn er meerdere partijen bij betrokken, maar dit hoeft niet. Er kan bijvoorbeeld ook een conflict in uzelf ontstaan als uw waarheid niet matcht met die van een ander.

Conflicten gaan in ieder geval altijd over mensen of wie daarop lijken. Niet over dieren of ongrijpbare organisaties, zoals besloten vennootschappen of stichtingen. U kunt bijvoorbeeld geen conflict hebben met uw hond. Het is schijnbaar wel mogelijk om een conflict te hebben met de fiscus. Als u hiermee contact zoekt, dan komt u namelijk mensen tegen, en geen ‘organisatie’.

Wat voor soorten conflicten zijn er?

Een conflict is een veel te kort woord om een oneindig aantal soorten botsingen tussen mensen aan te duiden. Niet alleen de inhoud, maar ook de ernst van conflicten kan bijvoorbeeld per situatie al enorm verschillen. Soms gaat het om een klein meningsverschil, maar het kan ook uitlopen op serieuze ruzie.

Over het algemeen zijn conflicten in verschillende soorten te categoriseren. Daarbij is het vooral belangrijk om het verschil tussen zakelijke of taakinhoudelijke conflicten en sociaal-emotionele conflicten te onthouden.

Zakelijke of taakinhoudelijke conflicten

Zakelijke of taakinhoudelijke conflicten hebben vaak een bedrijfsmatige grondslag. Zulke conflicten gaan eigenlijk altijd over niet-persoonlijke aspecten binnen de organisatie. Als het een taakinhoudelijk conflict is, dan gaat het conflict echt over de taken die binnen de organisatie uitgevoerd moeten worden.

Onder zakelijke conflicten onderscheiden we ook weer drie aparte conflictvormen, namelijk instrumentele conflicten, belangenconflicten en machtsconflicten.

Instrumentele conflicten
Dit zijn conflicten die gaan over bijvoorbeeld doelstellingen, procedures en structuren binnen de organisatie. U kunt het bijvoorbeeld niet eens zijn met een bepaalde taakverdeling, waardoor u botst met uw leidinggevende.

Belangenconflicten
Belangenconflicten ontstaan als er keuzes gemaakt moeten worden omdat er schaarste is aan hulpbronnen. Dat kan over zowel materiële (ruimte, financiën) als over immateriële zaken (veiligheid, sociaal klimaat) gaan. Omdat er keuzes gemaakt moeten worden, zullen er dus altijd partijen teleurgesteld worden – en dat kan leiden tot conflicten.

Machtsconflicten
Machtsverhoudingen kunnen scheef liggen, zeker als er bepaalde verwachtingen zijn. Het moeilijke van een machtsconflict is dat de onderliggende partij, die dus ondergeschikt is aan de machthebbende partij, in veel gevallen moeite heeft om het conflict aan te gaan. Dat maakt dat er veel ‘stille irritaties’ ontstaan die steeds verder groeien en uiteindelijk tot escalatie kunnen leiden.

Sociaal-emotionele conflicten

Sociaal-emotionele conflicten gaan over hoe mensen met elkaar omgaan en de normen en waarden die ze hebben. De persoonlijke en psychologische kanten van zo’n conflict komen hierbij vaak naar voren.

Onder deze conflictsoort kunnen we de conflictvormen waardenconflicten en relationele conflicten onderscheiden.

Waardenconflict
Mensen kunnen verschillende waarden belangrijk vinden en er ook verschillende maten van belang aan hechten. Als hier een verschil in zit, dan kan dat leiden tot een conflict. Wat de één als goed beschouwt, kan voor de ander namelijk waardeloos zijn.

Relationele conflicten
Deze conflicten hebben betrekking tot relaties met anderen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u bent verraden door een vriend of dat uw partner is vreemdgegaan.

Hoe ontstaat een conflict?

Een conflict ontstaat dus als twee mensen met elkaar botsen omdat zij verschillen in hun waarheden. Omdat vaak ook emoties en botsende persoonlijkheden een rol spelen in een conflict, vooral in sociaal-emotionele conflicten, is het soms lastig om tot een oplossing te komen. Zo’n botsing of strijd maakt het voor veel mensen moeilijk om rustig te blijven, vriendelijkheid te bewaren en goed te blijven luisteren naar de ander. Toch is het voor de meeste conflicterende partijen wel altijd de bedoeling om het conflict zo goed mogelijk op te lossen.

Hoe kunt u een conflict oplossen?

Van conflicten kunt u letterlijk en figuurlijk ziek worden. Dat is te vermijden. Bij Merlijn Advies Groep hebben we vier conflictoplossingsmethoden ontwikkeld die gericht zijn op het voorkomen, begeleiden en oplossen van conflicten (de preventiemethode, de begeleidingsmethode, de bemiddelingsmethode en de beslechtingsmethode). Met de juiste methode en maatwerkbegeleiding en -ondersteuning van onze professionals komt u er altijd aan uit.

Wilt u meer lezen over conflicten? Er zijn boeken volgeschreven over dit onderwerp. Een van de meest recente is ‘De conflictadviseur, wegwijzer in het conflictlabyrint’. Voor overleg of informatie kunt u altijd bij de redactieleden terecht.